Van strijd naar kracht: dyslexie samen begrijpen
Terwijl ik aan de keukentafel zat en voor wat voelde als de honderdste keer de flashcards met mijn zoon doornam, overspoelde de bezorgdheid me. We hadden talloze boeken gelezen, eindeloos veel flashcards doorgenomen en elk op fonetiek gebaseerd leesprogramma geprobeerd dat we konden vinden, maar niets leek voldoende om hem te ondersteunen terwijl hij worstelde met leren lezen. Uitgeput en overweldigd biechtte ik op: "Ik heb het gevoel dat ik je in de steek laat." Zijn tranenrijke antwoord: "Ik heb het gevoel dat ik je in de steek laat," brak mijn hart. Op dat moment wist ik dat er iets moest veranderen.
Mijn zoon heeft, net als zovelen, dyslexie. Deze ongelooflijk veelvoorkomende aandoening treft ongeveer 20% van de bevolking en is verantwoordelijk voor bijna 80-90% van alle leerproblemen. Statistisch gezien is de kans groot dat in een klas met 25 leerlingen er ongeveer 5 dyslectisch zijn. Toch wordt dyslexie, ondanks de prevalentie ervan, vaak verkeerd begrepen in het onderwijs, en ook onder het grote publiek.
Als moeder van twee dyslectische kinderen en als belangenbehartiger wil ik mensen graag op de hoogte stellen van een aantal belangrijke punten over dyslexie.
- Dyslexie heeft niets te maken met intelligentie. Het beïnvloedt de fonologische verwerking – het vermogen om klanken aan letters te koppelen – niet het cognitieve vermogen . Mensen met dyslexie zijn net zo capabel als hun leeftijdsgenoten.
- Sterke punten zijn belangrijk. Veel dyslectici blinken uit in creatief denken en probleemoplossing. Sterker nog, 35% van de bedrijfsoprichters identificeert zichzelf als dyslectisch! Dyslexie brengt vaak sterke punten met zich mee zoals visueel-ruimtelijke vaardigheden, nieuwsgierigheid, het vermogen om complexe concepten snel te begrijpen, een grote woordenschat en out-of-the-box denken. Deze aandoening komt veel voor bij succesvolle mensen, waaronder Agatha Christie, Steven Spielberg, Jennifer Aniston en Shark Tank-investeerders zoals Barbara Corcoran, Daymond John en Kevin O'Leary. Dyslectici kunnen in bijna elk vakgebied floreren, omdat hun vermogen om anders te denken hen vaak onderscheidt in hun werk.
- Het is een levenslange aandoening. Mensen met dyslexie kunnen leren lezen en spellen, maar dat betekent niet dat ze hun dyslexie ontgroeid zijn. Het is een levenslange neurologische aandoening. Volwassenen met dyslexie kunnen nog steeds problemen met het werkgeheugen, spellingsproblemen bij vermoeidheid of overweldiging ervaren, vermoeidheid ervaren tijdens het lezen, een laag zelfbeeld of andere emotionele gevoelens van ontoereikendheid ervaren, woorden nog steeds verkeerd uitspreken, moeite hebben met wiskundige opgaven, een slecht handschrift hebben, moeite hebben met het lezen van kaarten, en meer.
- Moed en hard werken. Het is bijna onmogelijk om te overdrijven hoe hard dyslectische leerlingen werken aan taaltaken. In een schoolomgeving zijn taaltaken in elk vakgebied terug te vinden. Dyslectische kinderen zijn niet lui of ongemotiveerd, en ze proberen zeker niet "moeilijk te zijn". Deze leerlingen tonen een ongelooflijke veerkracht door dag in dag uit leesuitdagingen aan te gaan. Onderzoek toont aan dat ze bijna vijf keer meer hersengebieden gebruiken voor taaltaken in vergelijking met hun niet-dyslectische leeftijdsgenoten. In plaats van door school te lopen, beklimmen ze bergen – elke dag opnieuw. Ondanks deze immense hoeveelheid werk weerspiegelen de resultaten van dyslectische leerlingen vaak niet hun ware intelligentie of de inspanning die ze aan die taken hebben besteed.
- Het beïnvloedt hoe leerlingen over zichzelf denken. Lezen is een van de eerste taken die leerlingen op school moeten doen, waardoor het een vroeg en essentieel onderdeel van het leerproces is. Voor alle leerlingen kan leren een gevoel van kwetsbaarheid creëren. Dit gevoel wordt echter versterkt bij dyslectische kinderen die extra uitdagingen ondervinden in een omgeving waar lezen voor hun leeftijdsgenoten gemakkelijk is. Wanneer ze moeite hebben met taken die anderen bijna moeiteloos vinden, kan dit hun gevoel van ontoereikendheid versterken. Dit kan ertoe leiden dat ze ten onrechte denken dat ze minder slim zijn dan hun leeftijdsgenoten. Dyslectische leerlingen en volwassenen ervaren vaak angst, schaamte en frustratie – niet alleen met lezen, schrijven en spellen – maar ook omdat hun problemen vaak verkeerd worden begrepen door anderen.
- Ouders hebben ondersteuning nodig. Veel ouders willen helpen, maar weten niet wat ze moeten doen. Ze beseffen misschien dat alleen voorlezen en het doornemen van flashcards hun dyslectische kind niet helpt bij het leren lezen, maar ze zijn niet getraind in de instructies die hun kind nodig heeft. Wanhopig op zoek naar oplossingen kiezen sommige ouders voor een stapsgewijze aanpak, maar dit kan meer kwaad dan goed doen. Dyslectische leerlingen hebben behoefte aan gestructureerde lees- en schrijfvaardigheid van getrainde leerkrachten en, indien nodig, bijlesdocenten.
- Genetische factoren: Dyslexie komt vaak voor in families. Veel volwassenen realiseren zich pas dat ze dyslexie hebben wanneer ze soortgelijke problemen bij hun kinderen zien. Dit maakt het nog moeilijker om door het onderwijssysteem te navigeren, vooral als de ouders zelf moeilijke schoolervaringen hebben gehad. Hun gebrek aan vertrouwen in het systeem kan hun inspanningen om hun kinderen te steunen, compliceren.
- Vroege signalering en training van leerkrachten zijn essentieel. Dyslexie kan en moet vroeg worden gesignaleerd (ruim vóór groep 3). Vroegtijdige interventie met gestructureerd leesonderwijs helpt leesachterstanden te dichten en bespaart kinderen veel van de emotionele uitdagingen die gepaard gaan met achterstand.
De conclusie: volgende stappen voor verandering .
Om dyslectische kinderen beter te kunnen ondersteunen, moeten we duidelijke vervolgstappen nemen:
- Geef ouders meer macht: Veel ouders weten niet waar ze op moeten letten bij het herkennen van dyslexie. Ik raad aan om de 'Signs of Dyslexia' van het Yale Center for Dyslexia & Creativity te bekijken en op je intuïtie te vertrouwen. Als je je zorgen maakt, ga dan in gesprek met professionals die je antwoorden kunnen geven.
- Creëer bewustzijn: Verspreid begrip voor dyslexie op scholen, in bibliotheken en bij organisaties. Aangezien dyslexie 80-90% van de leerproblemen veroorzaakt, moeten schoolbesturen goed op de hoogte zijn van deze aandoening.
- Normaliseer gesprekken: open gesprekken over dyslexie op scholen kunnen een cultuur van begrip en voorspraak creëren, waar leerlingen, leraren en ouders baat bij hebben.
- Rust leerkrachten uit: leerkrachten moeten training krijgen in dyslexie en gestructureerde geletterdheid. Deze training begint al in hun voorbereidingsprogramma's en wordt voortgezet in hun professionele ontwikkeling.
- Zorg voor inclusieve scholen: scholen moeten talenten die verder reiken dan alleen academische vaardigheden, toejuichen en een leeromgeving creëren waarin elke leerling zich gewaardeerd voelt om zijn of haar unieke talenten.
Meghan Volk, MA, is een Certified Academic Language Practitioner (CALP) en moeder van twee dyslectische kinderen. Hun diagnoses inspireerden haar om zich in te zetten voor leesproblemen. Met bijna twintig jaar ervaring in het werken met jongeren in de geestelijke gezondheidszorg, pleegzorg, het basis- en voortgezet onderwijs en het hoger onderwijs, biedt Meghan nu gespecialiseerde leesondersteuning via haar praktijk in Orton-Gillingham, Dyslexia Tutoring Center. Lees meer op www.readinghelpnow.com of volg haar op Instagram @dyslexiatutoringcenter.
